Anne ve baba olarak bazen çocuklarımızın sorunlarla karşılaşmasını engellemeye çalışıyoruz ya da onların yerine bunu yetişkin olarak biz çözmeye çalışıyoruz. Faydalı olma ihtiyacımızı karşılarken çocuklarımıza iyilik mi yoksa kötülük mü yapıyoruz? Onların yerine sorunu çözmemiz çocuğu sorundan uzaklaştırsa da asıl meselenin çocuğun çatışma çözme becerilerini geliştirmek olduğunu fark etmeliyiz. Çocuğumuzun ileride kendi kontrolünde sorun çözmeyi ve karar vermeyi bilen bir birey olmasını hayal edersek eğer bu ancak onların bağımsızlığını destekleyerek ve çatışma çözümüne rehberlik ederek mümkün olabilir.


Ebeveyn olarak sorun çözümünde çocuklarımıza nasıl rehber olabiliriz?

1. Çatışma anında çocuğunuzu mutlaka dinleyin. Onun ihtiyaçlarını ve isteklerini anlamaya çalışın.
2. Çocuğunuzun ne söylediğini anladığınıza dair özetlemeler yapın. Bu durum çocuğunuzun anlaşılma ihtiyacını karşılayacaktır.  
3. Çocuklarınız bir sorunla karşılaşınca ya çözüm girişiminde bulunur ya şikâyette bulunur ya da problemi yok sayar, üstünde durmaktan kaçınırlar. Çocuklarınızı cesaretlendirerek onların sorunlarını kendilerinin çözmelerine fırsat verebilmelisiniz.   
4. Farklı bakış açılarından bakarak çatışma çözme becerilerini desteklemek gerekir. Ona doğrudan çözümü söylemek yerine, onlara açık uçlu sorular sorarak çocuğun düşünmesini sağlamalısınız.

  •  "Ne oldu?” , “Sorun nedir?”, “............. olmadan (örneğin o sana bağırmadan) önce ne olmuştu?”
  •   “.............. olunca (örneğin, o sana bağırınca) ne hissettin?”,  
  •  “Sen ........ yapınca (örneğin onu annesine şikayet edince) Ne oldu?”,  
  •  “Sen ........ yapınca (şikayet edince) o ne hissetmiş olabilir?”,  
  •  “Sen ........ yaptıktan sonra (şikayet ettikten sonra) sonuç ne oldu?”,  
  •  “..............yapmaktan (şikayet etmekten) daha başka ne yapabilirdin?”,  
  • “ ……….yapmak (onu başkasına şikâyet etmek) sence iyi bir fikir mi?” (Uygun bir fikir olduğunu düşünüyorsanız, “Öyleyse bunu deneyebilirsin.” diyebilirsiniz),  
  •  “Burası ............. yapmak için (onu şikâyet etmek için) sence uygun bir yer mi / uygun bir zaman mı ?”, “Bunun için daha uygun bir zaman düşünür müsün?” vb. sorularla çözüm yolu bulabilmesi için cesaretlendirebilir ve konu hakkında düşünmesi için teşvik edebilirsiniz. Bu tür konuşmalarla çocuk kendi davranışının nedenleri, davranışlarının başkaları üzerindeki etkileri, davranışlarının olası sonuçları üzerinde düşünmeye yönlendirilmiş olur.                                           
5. Bir arada yaşamanın kaçınılmaz sonucu olan çatışmalar ev içerisinde de gerçekleştiğinde bunu aile toplantılarında ele almanız çocuğunuza çatışma çözümünde model olmanıza yardımcı olacaktır.

Anne-babalar olarak çatışma çözümü sahiplenmek yerine, çözüm sürecinin bir parçası olmak hedefe ulaşmanın uzun vadede herkese faydalı olacağını unutmayınız.


Kaynaklar: Gander, M., Gardiner, H., Onur, B., Dönmez, A., & Çelen, N. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge Kitabevi.